zondag 22 november 2015

Zwermende spreeuwenwolken

Een van de mooiste en meest fascinerende natuurverschijnselen die ik ken zijn de spreeuwenwolken. Die kun je van augustus tot maart aan het eind van de dag zien. De spreeuwen verzamelen zich dan in de buurt van hun slaapplek. De hele dag hebben ze in kleine groepjes weilanden en grasvelden afgestruind, op zoek naar insecten en insectenlarven. Of hebben ze van het fruit gegeten dat nog aan de bomen en struiken hangt. Maar slapen doen ze met een hele grote groep bij elkaar, bij voorkeur in rietvelden of grote bomen. Ook in de stad weten ze slaapplekken te vinden en word je soms verrast door grote wolken spreeuwen boven huizenblokken en kantoorgebouwen.


Het mooie aan zo’n wolk is de beweging. De wolk danst, golft, pulseert, zwenkt, duikt neer en stijgt dan weer op. Het lijkt wel één organisme in plaats van een verzameling losse spreeuwen.
Waarom en hoe doen ze dit eigenlijk? Daar zijn ‘de geleerden’ nog niet helemaal uit. Sperwers en slechtvalken jagen op spreeuwen en die vinden het moeilijk om één exemplaar uit zo’n wolk te pikken. Ook zou het een vorm van communicatie zijn; ze maken er tenslotte ook een boel lawaai bij. Dat ze niet botsen zou komen doordat een spreeuw de bewegingen van zeven naaste buren in de gaten houdt. Bijzonder is dat ze altijd op één meter afstand van elkaar vliegen en dat er geen leider is. Dit is gebleken uit analyse van de vliegpatronen. Ook lichtinval en thermodynamica zouden ermee te maken kunnen hebben. Of is het gewoon telepathie? Hoe het ook gebeurt, mij maakt dat niets uit: ik geniet er gewoon van!

Ook het grote aantal vogels bij elkaar fascineert. Hoeveel spreeuwen er eigenlijk in zo’n wolk zitten is voor ons menselijke oog erg moeilijk te onderscheiden. Daarom is er speciale software ontwikkeld om spreeuwen in een gefotografeerde wolk te tellen. Vorig jaar, in het Jaar van de Spreeuw, is zo in het oosten van het land in één wolk een kwart miljoen exemplaren geteld!

En als u in de gelegenheid bent: bekijk dan ook eens een enkel exemplaar van dichtbij! In de winter zijn ze op hun mooist: zwart met een blauwgroene metallic gloed en witte spikkels. Goed te zien als je bijvoorbeeld op het station in Amsterdam of Utrecht staat te wachten. Waar bij schemering ook weer prachtige spreeuwenwolken te zien zijn!

(Bron afbeelding: TheFabWeb. Deze column verschijnt ook op 25 november 2015 in de Nieuwe Meerbode)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten