Schoonheid van tulp zet aan tot filosoferen ...

Dat een tulp je kan aanzetten tot filosoferen ... Van de week werd ik getroffen door de schoonheid van een tulp. Waarom spreekt die bloem mij eigenlijk zo aan? Waarom vinden we de ene bloem eigenlijk mooier dan de andere? Dat heeft volgens mij niet alleen met kleur of grootte te maken.

Ik bekeek de tulp eens nauwkeuriger. Als je midden in de bloem kijkt, zie je dat alles drietallig is. Een stamper met drie stempels bovenop, zes (twee keer drie) meeldraden en twee keer drie bloemdekbladen.

Het getal drie heeft voor mensen altijd een bijzondere betekenis gehad. Je vindt het getal drie terug in allerlei godsdiensten. Voor de Grieken was drie het teken van volmaaktheid. In sprookjes gebeurt alles drie keer. En bovendien: driemaal is scheepsrecht. Ik vind persoonlijk een drietallige bloem mooier dan een viertallige bloem zoals koolzaad. Maar waarom eigenlijk???

Op dingen die wij mooi vinden, kunnen we vaak wiskunde loslaten. Denk maar aan de gulden snede, gulden hoek, reeks van Fibonacci … In de natuur zijn die bijvoorbeeld terug te vinden in het patroon van de zaden van een zonnebloem maar ook in het menselijk lichaam. Het getal drie komt voor in de reeks van Fibonacci, het getal vier niet. Vind ik daarom een tulp mooier dan koolzaad???

Verder heb je nog de symmetrie. Die wordt vaak geassocieerd met schoonheid. Mensen, veel diersoorten en bepaalde plantenfamilies zijn tweezijdig symmetrisch. Dat wil zeggen dat ze op slechts één manier in twee min of meer gelijke delen te verdelen zijn. Ook wel spiegelsymmetrie genoemd, want de helften zijn elkaars spiegelbeeld. Een symmetrisch gezicht vinden we mooier dan een asymmetrisch gezicht. Er zijn ook dieren en bloemen die meerzijdig symmetrisch zijn: je kan ze op meerdere manieren in twee gelijke delen verdelen. Dat geldt bijvoorbeeld voor een kwal. Maar ook voor de tulp én het koolzaad. Sponsen, hele primitieve levensvormen, zijn asymmetrisch. Asymmetrische bloemen komen bijna niet voor.

Evolutionair gezien zal er wel een verklaring voor zijn dat wiskundige vormen, reeksen, getallen en symmetrie te vinden zijn in de natuur. Spreekt ons dat aan omdat we zelf deel uitmaken van de natuur? Houden we meer van orde en regelmaat, ook in de natuur, dan van chaos?

Allemaal gedachtes naar aanleiding van één tulp. Het is voorjaar en er komen nog heel veel bloemen en bloemvormen aan. Dus nog genoeg te genieten én te filosoferen. Doet u mee?